maandag 17 augustus 2009

93. Op visite voor Pe Hawinkels en Herman Brood




Vanwege te verrichten onderzoek voor een documentaire over Herman Brood was ik op visite -en dat ligt niet voor de hand- in Zuid Limburg. Het leek me een goed idee om twee personages in de film naar voren te schuiven die van doorslaggevend belang waren voor Brood's artistieke produktie. Het onderwerp zelf zou nauwelijks in beeld komen wegens overbekendheid. Uiteindelijk is het plan mislukt, ging de film toch weer helemaal over Herman en kon ik mezelf afvoeren van de aftiteling. Herman als baby, kleuter en peuter, zijn onbekende zoon, zijn liefdevolle moeder, drinkende vader en natuurlijk zijn beste vriend Bart Chabot tot zijn laatste sprong naar de dood en al dat soort stuf was niet de (mijn) bedoeling. Het enige wat zo'n beetje overeind bleef was de titel 'Get Lost -a star like me-', een songtekst die Brood WEL zelf schreef over zijn relatie met Pe Hawinkels; maar de betekenis van dat nummer kwam niet aan bod net als de betekenis van Hawinkels voor Brood. Misschien wel, muzikaal gezien, het aardigste nummer uit een tamelijk middelmatig oeuvre.

Een van die relatief onbekende figuren op de achtergrond was dus die Pe Hawinkels. In kleine kring was al bekend dat Hawinkels tekstleverancier was van hoog niveau en dus van de sterkste Broodsongs. Uiteraard staat zijn naam natuurlijk gewoon op de hoes -en op Street zelfs prominent en dominant op een foto naast Herman-. Naast Hawinkels als ware broodschrijver zou kunstenaar Dick van der Meijden een belangrijke plaats innemen omdat hij niet alleen de maker was van de bekende 'mooiste hoes in de van Nederlandse pop-muziek' maar ook de man die Brood op weg hielp,van tips voorzag en menig schilderkunstige klus klaarde die voor Brood een beetje te moeilijk was. (achtergronden en realistische elementen).
Maar nu Hawinkels: ik was op visite bij een zus van Pe, Mia Hawinkels. In de tijd dat Brood roem vergaarde en haar broer in razend tempo schreef voor allerlei opdrachtgevers (vertalingen, kritieken etc) werkte zij in een deftige modezaak in Heerlen. Bij V&D kon zij een beter salaris krijgen en dus stapte zij over naar het warenhuis. Haar broer stapte in die tijd over van Jazz naar Pop; er valt een parallel te trekken.
Toen ik bij haar thuis een kijkje kwam nemen zat ik al snel met de familiealbums (veel broers en zusters) op schoot. Ik zag daar een kleine Pe van twee jar oud (toen de kleinste in een rij van zes kinderen) in het jaar 1944 voor een ingekwartierde Engelse soldaat in de achtertuin van zijn ouderlijk huis in Hoensbroek.
Mia stopte een casettebandje met een radiointerview in een casettedeck waarover zij tussen neus en lippen meedeelde dat het apparaat gekocht was met geld van 1 jaar rechten die zij had geerfd van haar broer. Hoe zit het eigenlijk met 'Saturday Night?', wie was de ware auteur? Brood, zoals de hoes vermeldt?
Mia Hawinkels herinnert zich nog levendig hoe Pe het met haar over zijn nieuwste nummers sprak. Zijn songteksten zouden een grote hit worden voorspelde Pe. Kort voordat de bekende elpee Shpritsz uitkwam stierf Pe echter, waarschijnlijk aan een hartaanval, op 21 augustus 1977, de dag dat Elvis stierf. Toch vermeldt zijn grafsteen een latere sterfdatum. 'Dat was op verzoek van zijn moeder, die vond het een akelig idee dat het een week duurde voordat hij werd gevonden in zijn werkkamer.'
Saturday Night
The neon light, of the "Open all night",
Was just in time replaced by
The magic appearance of a new day-while
A melancholic Reno was crawling on his back
Just in front of the supermarket door-way, child
Hey girl, on a cold summernight
As we stood on the corner,
As a man passed by and asked us
What we were doing, what we need
As he pointed his big fat finger
To the people hangin’ round at the corner
Of the - other side of street
Oh well
Doin' nothing, just hanging around
What do you mean doin' nothing, Sir
So we had to hit him to the ground
Doin' nothing just hanging around
His head all busted
Lookin' just a little too wise child
I just can't wait
I just can't wait for saturday night
'Saturday Night' is inderdaad een typische Pe tekst. Leg alle Hawinkelteksten naast alle Broodteksten dan zie je het zelf. Handige jongen, die Brood. Later zou hij in verschillende interviews verklaren dat hij een bolle boos was op het gymnasium (o.a. bij Theo van Gogh en Tom Egberts) maar hij werd nooit tegengesproken; in werkelijkheid kwam hij niet veder dan 3 jaar HBS en bleef hij twee keer zitten. Brood kroop graag in de huid van een ander; dat was zijn grootste talent. 'Maak je reputatie schaamteloos waar.' raadde Pe hem aan ten koste van zijn eigen erfenis.

Hawinkels had in 1973 voor hij de teksten Shpritzs schreef, een reis per auto door de VS gemaakt met Ad Kooyman die hem herinnert als iemand met een liefde voor de 'live fast die young'-types. Brood was er zo eentje, maar vergat jong te sterven en zelf was hij er eentje die jong stierf zonder dat te willen. Hij was trouwens gek op zijn NSU 80 met revolutionaire wankelmoter.
P.S Hoes Shpritsz is geschilderd (of beter: gespoten) door Dick van der Meijden. De ontwerptekeningen zijn gemaakt door Sylvia Wiggers, studente aan de modeafdeling van de Arnhemse kunstacademie. De foto die Van der Meijden gebruikte, is op verzoek gemaakt door Anton Corbijn met een tekening/ontwerpschets als voorbeeld)